FUNGUSLARDA (MANTARLARDA) GÖRÜLEN BAZI ÖNEMLİ VÜCUT YAPILARI NEDİR?

Funguslarda görülen bazı önemi vücutlardan önce, ilk önce fungusların genel özelliklerine değinelim.

FUNGUSLARIN ÖZELLİKLERİ

1. Genel Yapısal Özellikleri

• Funguslar ökaryot canlılardır (çekirdekli).

• Hücre duvarları kitin içerir. (Bitkilerden farklı olarak.)

• Fotosentez yapamazlar, çünkü klorofilleri yoktur.

• Genellikle çok hücreli, bazıları tek hücrelidir (örnek: mayalar).

• Besinlerini dış ortamdan alırlar (heterotrof).

2. Vücut Yapısı

• Temel yapı birimi: Hif (ince iplikçikler).

• Hiflerin oluşturduğu ağ: Miselyum

• Bazı türlerde kök benzeri yapılar: Rhizoid

• Parazit mantarlarda, konağa giren özel emici yapı: Haustoryum

Üreme Özellikleri

• Eşeysiz üreme:
  – Sporla ya da tomurcuklanmayla (özellikle mayalarda)

• Eşeyli üreme:
  – Farklı eşey hücrelerinin birleşmesiyle spor oluşur.

• Sporlar çevre koşullarına dayanıklıdır.

Yaşam Tarzları

• Saprotrof: Ölü maddeleri çürütür (doğanın çöpçüsü).

• Parazit: Canlı üzerinde yaşar, hastalık yapar.

• Mutualist: Karşılıklı fayda sağlar (örnek: liken = alg + mantar)

Ekolojik ve Ekonomik Önemi

• Doğada madde döngüsüne katkı sağlarlar.

• Antibiyotik üretimi (Penicillium → penisilin)

• Besin üretimi: Ekmek mayası, bazı şapkalı mantarlar

• Zararlıları: Ayak mantarı, pamukçuk, bitki hastalıklar

Şimdi Funguslarda(Mantarlarda) görülen bazı önemli vucüt yapılarına bakalım;

1. Hif (Hypha)

• Mantarların temel yapı birimidir.

• İnce, tüpsü yapılardır.

• Hiflerin birleşmesiyle miselyum oluşur.

• Septalı (bölmeli) veya aseptalı (bölmesiz) olabilir.

2. Miselyum (Mycelium)

• Hiflerin birleşmesiyle oluşan mantar ağıdır.

• Besin emilimi bu yapı üzerinden gerçekleşir.

• Toprakta veya organik maddeler üzerinde yayılır.

3. Spor (Sporlar)

• Üreme hücreleridir.

• Eşeysiz veya eşeyli olabilir.

• Sporlar hava, su veya canlılar aracılığıyla yayılır.

  • Örnek: Konidyum, zoospor, askospor, bazidiospor.

4. Sporangiyum (Sporangium)

• Sporların üretildiği kesecik şeklindeki yapıdır.

• Genellikle eşeysiz sporlar burada oluşur.

5. Mantar Şapkası (Pileus) ve Sap (Stipe)

• Şapkalı mantarlarda görülür.

• Şapka altında lamel veya por bulunur; burada sporlar oluşur.

• Görünür kısmı genellikle üreme yapısıdır.

6. Fruiting Body (Meyve Gövdesi / Sporokarp)

• Spor üreten yapıların tümüdür.

• Şapkalı mantarlarda bu yapılar büyük ve gözle görülebilirdir.

7. Haustoryum (Haustorium)

• Parazit mantarlarda bulunur.

• Konak hücrenin içine girerek besin emer.

8. Rhizoid (Kökçük)

• Toprağa tutunmayı ve besin emilimini sağlar.

• Gerçek kök değildir.

9. Plazmodesmata

• Bazı mantarlarda hücreler arası madde geçişini sağlar.